Ten rok jest dla mnie stanowczo bogaty w nowości kulinarne, szczególnie jeśli chodzi o przetwory. W zeszłym tygodniu dostaliśmy od znajomego kilka kilogramów pigwy. Wcześniej owocu nigdy nie próbowałam, miałam przyjemność pić nalewkę, ale z pigwowca (Chaenomeles), często mylonego z pigwą (Cydonia oblonga). Niewielkie drzewa można spotkać w dwóch odmianach o owocach przypominających duże jabłko (maliformis) oraz gruszkę (pyriformis).
Działanie:
We Francji owoców używa się jako środka przeciwko biegunkom i wymiotom u dzieci i osób w podeszłym wieku. Z Piętnastodniowych maceratów alkoholowych ze skórki sporządza się lotion przeciwzmarszczkowy. Gniazda nasienne wraz z nasionami stosuje się we współczesnej medycynie do przemywania popękanej skóry, na oparzenia i podrażnienia. Zawierają 22% dobrze rozpuszczalnego w wodzie śluzu, dzięki temu mogą być stosowane jako leki osłaniające przewód pokarmowy i przeciwbiegunkowe.
Gdzie i kiedy znaleźć:
Owoce dojrzewają w październiku, są twarde i pokryte kutnerem. Aromatyczna pigwa jest uprawiana, czasami można ja zobaczyć w dziczejących starych sadach lub ogrodach.
Co zawiera:
Owoce są bogate w pektyny oraz taninę, która działa ściągająco i rozmiękcza przewód pokarmowy, zawierają również magnez, fosfor, wapń, potas, żelazo, miedź i witaminy z grupy B.
W kuchni:
okryte „mechatym” kutnerem owoce okazały się niezwykle aromatyczne- surowe dodawałam do herbaty i sałatki owocowej. Trudno je jeść same, ponieważ są dosyć twarde, cierpkie i kwaskowate. Postanowiłam je przetworzyć, zrobiłam przecier pigwowo- pomarańczowy z jabłkami. Ponoć pigwa pod wpływem temperatury miała przebarwić się na ładny krwisty kolor- u mnie tego nie było. Owoce najbardziej popularne były w średniowieczu, robiono z nich konfitury, marmolady, galaretki i nalewki.
Przecier pigwowo- pomarańczowy z jabłkami
1 kg pigwy,
1 kg jabłek,
sok wyciśnięty z 2 pomarańczy,
0,5 kg cukru lub mniej,
2 szklanki wody,
cynamon do smaku
Pigwę umyć i pokroić na drobne kawałki, podobnie postąpić z jabłkami. Owoce zalać 2 szklankami wody i rozgotować. W trakcie gotowania wycisnąć sok z pomarańczy za pomocą sokowirówki. Po rozgotowaniu owoców przetrzeć je przez sito- usunąć gniazda nasienne i skórkę. Powstanie bardzo gęsty przecier, dodać do niego sok z pomarańczy i cukier, zagotować. Dodać do smaku cynamon- jeśli ktoś lubi a następnie przelać przecier do wyparzonych słoików i zapasteryzować.
Ciekawostki:
- Ponoć to odmiana pigwy o owocach w kształcie jabłek jest słynnym symbolem miłości- jabłkiem Afrodyty. Według ateńskiego prawa Solona to twardą i dosyć niesmaczną pigwę powinny spożywać panny młode przed nocą poślubną, na cześć bogini miłości. Ten zwyczaj zachował się w niektórych krajach bałkańskich do dzisiaj.
- Przetwory z pigwy są smaczne, jednak tracą silny, niezwykły aromat, mi przypominający świeżego ananasa w połączeniu z innymi owocami tropikalnymi. Pomarańcze trochę zachowują aromat, jednak to nie to samo co świeży plasterek jabłka cydońskiego w herbacie A szkoda, może w nalewce da się go zachować?
- Niedojrzałe owoce w kształcie jabłek w trakcie przetwarzania termicznego zmieniają barwę na silnie pomarańczowo-czerwony.
- Owoce najbardziej popularne były w średniowieczu, robiono z nich konfitury i marmolady- to właśnie od przetworów z pigwy i miodu pochodzi to ostatnie słowo „marmelo”, to po portugalsku konfitura z pigwy.
Źródła:
Gumowska I., Owoce z lasów i pól, Wydawnictwo Warta, Warszawa 1986
Strzelecka H., Kowalewski J., Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13132-2